کتاب معجزه‌ی بازی‌های آموزشی اثر مریم صدر آرا

کتاب معجزه‌ی بازی‌های آموزشی اثر مریم صدر آرا در سال 1402 توسط انتشارات مانیان به چاپ رسیده است. این کتاب کمک آموزشی، گروه هدفش دوره متوسطه اول است و 50 بازی آموزشی برای یادگیری علوم متوسطه اول را به مخاطبش توضیح می‌دهد، افرادی که این کتاب را مطالعه کرده‌اند به موثر بودن آموزش و بازی درکنار هم اذعان داشته‌اند.

(تُستَحَبُّ عَرامَهُ الغُلامِ فی صِغَرِهِ لِیَکُونَ حلیما فی کِبَرهِ.)

پسندیده است که فرزند در کودکی به بازی و جست‌وخیز بپردازد تا در بزرگ‌سالی بردبار و باوقار باشد.

امام کاظم علیه‌السلام

بحارالانوار، ج 6، ص 362.

مقدمه کتاب

به نام یگانه آفریدگاری که عالمان امت رسول خدا حضرت محمد (ص) را، وارثان دینش قرار داد. سپاس خدای را و درود بی‌پایان بر آخرین پیام‌آور الهی و تمام‌کننده‌ی رسالت آسمانی، خاتم‌الانبیاء حضرت محمد مصطفی (ص) و همچنین بر مولایمان، سرور خوبان و پیشوای اهل ایمان، حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) و نیز درود بی‌نهایت بر همسر بی‌همتای وی، دخت نبی اسلام، حضرت فاطمه‌ی زهرا (س) و بر دودمان پاکش، به‌ویژه بر آن محبوب پرده‌نشین، گل امام حسن عسگری و نرجس خاتون، امام زمان (روحی فداه) باد.

با یاری خداوند «الخالق» و «المصور» که به نوشتن و به قلم قسم یادکرده «ن و القلم و مایسطرون» می‌نویسم و رسالتم را به‌عنوان یک معلم در عرصه زندگی بر روی کاغذ می‌آورم.

همان‌گونه که می‌دانیم خداوند جل جلاله خود را در قرآن کریم اولین معلم بشر معرفی نموده است و من نیز یکی از معلمان کشور عزیزم «ایران» هستم که باتجربه‌ی 16 سال سابقه‌ی خدمت در آموزش‌وپرورش در مدارس دولتی و غیردولتی و آموزشگاه‌ مشغول به فعالیت هستم که از این مدت 11 سال آن را به تدریس در مراکز تیزهوشان پرداختم و به‌عنوان داور جشنواره‌ی خوارزمی و طراح آزمون قطب مراکز سمپاد بوده‌ام؛ دارای رتبه‌ی استانی جشنواره‌ی نوآوری در فرآیند یادگیری و طراح برتر سؤال پایه‌ی هشتم هستم؛ البته منظور بنده از ذکر این موارد حمل بر خودستایی نبوده بلکه جهت آشنایی بیشتر شما مخاطبین گرامی با نویسنده این بیانات خدمت شما معروض گشت.

با توجه به چالش‌هایی که در یادگیری برخی مباحث کتب درسی برای دانش‌آموزان بنده رخ می‌داد، بر آن شدم تا تجربیات خویش را که ترکیبی از بازی‌های آموزشی، طنز و شوخی، نمایش و عینی سازی و غیره است، در دسترس همگان قرار دهم تا همکاران و مدرسین عزیز و حتی دانش‌آموزان گرامی نیز بتوانند از آن برای لذت‌بخش کردن محیط یاددهی و یادگیری استفاده کنند. بازی‌های این کتاب در قالب مفاهیم درسی علوم تجربی بیان‌شده است. با توجه به این‌که رشته‌ی تحصیلی خودم کارشناسی ارشد شیمی آلی هست، اما به دبیران سایر رشته‌ها نیز توصیه می‌نمایم تا با استفاده از بازی‌هایی که در این کتاب گنجانده‌شده و تغییر مفاهیم آن به درس موردنظر خود، از بازی‌های مختلف و متنوع آن بهره گیرند و بدین طریق آموزش را برای خود و دانش‌آموزان گرامی لذت‌بخش نمایند. بخشی از این بازی‌ها، فی‌البداهه بوده و در حین تدریس به ذهنم خطور می‌کرد و همان لحظه در کلاس، به همراه دانش‌آموزان اجرا می‌نمودم و به‌نوعی یک نوآوری به شمار می‌رفت و اکثر آن‌ها بسیار کم‌هزینه، آسان و قابل‌دسترس بوده و به‌راحتی می‌توان محیط کلاس را با آن‌ها بانشاط ساخت.

در کشور عزیزمان ایران، هرچند ایده‌ی استفاده از بازی‌ها، برای بسیاری از معلمان و دانش‌آموزان ایده‌ی جالبی به شمار می‌آید اما تلاش‌های چندانی در به‌روز کردن و مدون ساختن دانش جدید در این زمینه صورت نگرفته و گاهی نیز به علت کمبود وقت در کلاس اجرا نگشته و نادیده گرفته شده است.

چرا باید این کتاب را مطالعه کرد؟

در این کتاب، تلاش بر این شده است که دریچه‌ای نو و خلاق برای معرفی ظرفیت‌های بالقوه و جایگاه فعلی بازی در امر آموزش، بازشده باشد.

پس از تعریف بازی و بازی‌های آموزشی به مزایا و تأثیر بسیار آن بر ذهن دانش‌آموزان اشاره‌ گشته و سپس بازی‌های آموزشی قابل‌اجرا در کلاس و نحوه‌ی اجرای آن‌ها به همراه تصاویر مربوطه در کتاب درج‌شده است.

بازی‌های آموزشی، موجب بالا رفتن انگیزه‌ی یادگیری در دانش‌آموزان گشته و تفهیم مسائل سخت و دشوار در قالب بازی و فعالیت‌های فیزیکی موجب سهولت در امر یادگیری آنان می‌گردد.

معلمی نه‌تنها یک شغل و حرفه است بلکه ذوق، هنر و عشق نیز هست بنابراین باید بدانیم که زیباترین اصلاح و بازسازی نظام آموزش‌وپرورش هر کشور در دستان قدرتمند معلمان است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان سطح دانش، توانایی و کیفیت علمی هر کشور را از سطح دانش، توانایی، کیفیت و مهارت معلمان آن کشور تشخیص داد.

این کتاب را با عشق به همه‌ی کسانی که دغدغه‌ی آموزشی بهتر و دل‌نشین‌تر برای ساختن جامعه‌ای پویاتر و خلاق‌تر دارند تقدیم می‌کنم.

سرآغاز

یکی از فعالیت‌های لذت‌بخش و سازنده برای همه ما به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان، بازی است. آن‌ها از طریق بازی‌ها که با هیجان همراه است، زندگی در دنیای آینده را تمرین نموده و به یادگیری می‌پردازند.